معنای تمکین و موارد موجه عدم تمکین

تمکین عام
زن می بایستی در منزلی که شوهر انتخاب می کند و البته متناسب با شأن زوجه باشد سکونت نماید و در واقع مرد به زن دسترسی داشته باشد مگر اینکه انتخاب مسکن با زوجه در عقد نکاح شرط شده باشد ولی در عین حال بایستی پس از انتخاب مسکن تمکین عام از شوهر داشته باشد تا ناشزه(نافرمانی از انجام وظایف قانونی) محسوب نشود. پذیرفتن ریاست مرد در خانواده (ماده ۱۱۰۵ قانون مدنی) و همچنین حق سکونت زوجه نیز تمکین عام زن از شوهر محسوب می شود.
ماده ۱۱۰۵ قانون مدنی «در روابط زوجین ریاست خانواده از خصائص شوهر است»
ماده ۱۱۱۴ قانون مدنی«زن باید در منزلی که شوهر تعیین می کند سکنی نماید مگر آنکه اختیار تعیین منزل به زن داده شده باشد»
تمکین خاص
بر قراری رابطه خاص جنسی و زناشویی متعارف است. و ناظر به اطاعت پذیری زن از مرد در مسائل جنسی به طور متعارف است که در واقع تمکین جنسی است.
موارد موجه عدم تمکین زوجه (عدم تمکین زن)
در چه مواردی عدم تمکین زوجه موجه است:
1- اگر زن در دوره عادت ماهانه یا دوره نفاس باشد می تواند از رابطه زناشویی با شوهر امتناع کند
2- مرد دچار امراض مقاربتی شده که بر طبق ماده ۱۱۲۷ قانون مدنی زن می تواند از تمکین خاص امتناع کند.ماده ۱۱۲۷ قانون مدنی در این باره می گوید: «هر گاه شوهر بعد از عقد مبتلا به یکی از امراض مقاربتی گردد زن حق خواهد داشت که از نزدیکی با او امتناع نماید و امتناع مزبور مانع حق نفقه نخواهد بود»
3- استناد به حق حبس برای زوجه باکره به شرطی که تمکین عام نکرده باشد
4- زن ثابت کند که بودن او در منزل شوهر موجب خوف(ترس) ضرر بدنی، مالی و یا شرافتی برای زوجه است. ماده ۱۱۱۵ قانون مدنی در این باره می گوید: «اگربودن زن با شوهر در یک منزل متضمن خوف ضرر بدنی یا مالی یا شرافتی برای زن باشد زن می تواند مسکن علیحده اختیار کند و در صورت ثبوت مظنه ضرر مزبور محکمه حکم بازگشت به منزل شوهر نخواهد داد و مادام که زن در بازگشتن به منزل مزبور معذور است نفقه برعهده شوهر خواهدبود»
5- عدم تهیه منزل مناسب شان برای زوجه: زوج اگر منزل مناسب و مستقلی را برای زوجه تهیه نکند، زوجه می‌تواند تمکین نکند.