پرداخت مهریه از طریق توقیف دیه

مطابق قانون مجازات اسلامی دیه مالی است که در شرع برای جنایت علیه تمامیت جسمانی افراد تعیین شده است. در قانون مجازات اسلامی از دیه به عنوان یکی از مجازات های پنجگانه نام برده شده. گرچه دیه مجازات است اما ماهیت آن دین است و با فوت مقصر و محکوم علیه(کسی که علیه او حکم صادر شده است) ساقط می شود و از ورثه و یا از دارایی او مطالبه خواهد شد. از طرفی شخصی که دیه بر او استقرار پیدا می کند این دیه در واقع مال او محسوب و با فوت او در حکم اموال به جای مانده از میت محسوب می شود و طبق قانون ارث بین ورثه تقسیم خواهد شد.
با توجه به این مطلب می توان دریافت که ماهیت دیه نوعی دین است و شخصی که دیه بر او استقرار پیدا می کند در واقع مال او محسوب و با فوت او در حکم اموال به جای مانده از میت محسوب می شود و طبق قانون ارث بین ورثه تقسیم خواهد شد. از این رو  مهریه زن را از طریق توقیف دیه می توان پرداخت کرد.
فرض کنیم زوج جوانی در حادثه رانندگی فوت می کند و ورثه اش عبارت اند از یک پسر و یک دختر و پدر و همسر. در این حالت مطابق قانون سهم پدر یک ششم و همسر یک هشتم و مازاد ماترک(اموال به جا مانده از متوفی) که باید بین فرزندان، (پسر دو برابر دختر) تقسیم شود. حال این سؤال پیش می آید که آیا همسر می تواند به جهت مطالبه مهریه اش از دیه متوفی برداشت کند؟ برای پاسخ به این پرسش باید دید که آیا دیه جزو ترکه (اموال به جا مانده از متوفی) به حساب می آید یا خیر؟ اگر دیه را جزء ترکه محسوب کنیم و به بیان دیگر دیه را در حکم مال مقتول بدانیم، پس از پرداخت بدهی های متوفی مابقی دیه را ورثه مانند سایر اموال به ارث می برند و چون مهریه زن نیز بر عهده شوهرش بوده و دین است و اصولا دین ممتاز(منظور از دین ممتاز این است که صاحب دین که زوجه می باشد برای وصول آن از اموال زوج، بر همه طلبکاران مقدم می باشد) به حساب می آید با فوت زوج، همسرش می تواند دیه را که در حکم ماترک است بابت مهر خود قبل از تقسیم آن بین وارث به عنوان سهم الارثی توقیف کند.
پس دیه در حکم مال متوفی بوده و جزء ترکه محسوب می شود و طلبکاران متوفی از جمله همسرش می توانند آن را توقیف و طلب خود را از آن وصول کنند.
زوجه از جمله ورثه محسوب می شود و برای دریافت سهم الارث خود از دیه باید به واحد اجرای احکام دادسرایی که حکم دیه را اجرا می کند مراجعه کند. اما برای مطالبه مهریه اش باید به دادگاه حقوقی مراجعه و دادخواست تقدیم کند و اگر قصد توقیف دیه را دارد باید درخواست تامین خواسته نیز بکند. چنانچه مهریه زوجه وجه رایج باشد این مبلغ به نرخ روز محاسبه می شود و چنانچه دلیل رابطه زوجیت با متوفی سند رسمی باشد (عقد نامه محضری) برای توقیف و تامین خواسته، زوجه نیاز به پرداخت خسارت احتمالی هم ندارد.