شرایط سلب حضانت فرزند از مادر

حضانت مادر
در قانون مدنی ، حضانت فرزند دختر و حضانت فرزند پسر تا سن هفت سالگی با مادر است . در واقع ، قانون مدنی به دلیل اینکه کودک در این سن نیازمند عاطفه مادر و مهر و محبت ازجانب اوست و هم اینکه بسیاری از نیازهای فرزند توسط مادر تامین می شود ، حضانت کودکان را تا هفت سالگی بر عهده مادر قرار داده است.
اما بعد از هفت سالگی ، حضانت فرزند تا سن بلوغ (در دختران نه سال تمام قمری و در پسران پانزده سال تمام قمری) بر عهده پدر است. بعد از این سن هم خود فرزند می تواند انتخاب کند که می خواهد با کدامیک از والدینش زندگی کند.
سلب حضانت از مادر
همانگونه که گفتیم ، قرار دادن حضانت فرزند تا سن هفت سالگی بر عهده مادر ، به دلیل لزوم رعایت مصلحت طفل بوده است . به همین دلیل، هر گاه که حضانت مادر بر فرزند به مصلحت طفل نباشد و مادر صلاحیت لازم برای حضانت فرزند را نداشته باشد ، می توان حضانت را از وی پس گرفت.
به عنوان مثال ، در ماده 1170 قانون مدنی در خصوص سلب حضانت از مادر تعیین تکلیف شده است . بر اساس این ماده، در صورتی که مادر در مدتی که حضانت بر عهده اوست مبتلا به جنون یا دیوانگی شود، یا با شخص دیگری ازدواج کند ، حضانت از وی سلب می شود.
علاوه بر این ، مطابق ماده اصلاحی 1173 قانون مدنی، در خصوص سلب حضانت از دارنده آن که به طور کلی در مورد مادر و پدر به کار می رود چنین مقرر شده است که : " هرگاه در اثر عدم مواظبت یا انحطاط اخلاقی پدر یا مادر که طفل تحت حضانت اوست ، صحت جسمانی و یا تربیت اخلاقی طفل در معرض خطر باشد ، محکمه می تواند به تقاضای اقربای طفل یا به تقاضای قیم او یا به تقاضای رئیس حوزه قضایی ، هر تصمیمی را که برای حضانت طفل مقتضی بداند، اتخاذ کند"
در ادامه این ماده هم مصادیقی از عدم مواظبت و انحطاط اخلاقی والدین که به منزله عدم صلاحیت ایشان تلقی می شود، بیان شده است:
1- اعتیاد زیان آور به الکل ، مواد مخدر و قمار 
2- اشتهار به فساد اخلاق و فحشا 
3- ابتلا به بیماری های روانی با تشخیص پزشک قانونی 
4- سوء استفاده از طفل یا اجبار او به ورود به مشاغل ضد اخلاقی مانند فساد و فحشاء ، تکدی گری و قاچاق - تکرار ضرب و جرح خارج از حد متعارف
البته این مصادیق انحصاری نیستند؛ بلکه در هر مورد که مصلحت کودک به  خطر بیفتد می توان حضانت را از دارنده آن سلب کرد.